Μου θυμίζει εκείνο το τραγούδι του Νταλάρα που λέει «ποιος είδε βάρκα στον Χελμό, στο Μέτσοβο βαπόρι». Ήξερα ότι ήμασταν ανέκαθεν φευγάτοι εμείς οι Έλληνες. Και σε περιόδους σαν και τούτη, πολλοί θέλουν «να τη κάνουν». Αρκετοί είναι ήδη αλλού. Ο καρδιοχειρουργός Ανδρέας Μπαϊρακτάρης άφησε ένα από τα μεγαλύτερα και σπουδαιότερα νοσοκομεία της Ευρώπης, και ήρθε εδώ. «Καράβι στη στεριά». Λέω να μπαρκάρω στο βουνό να τον γνωρίσουμε καλύτερα…

Έφυγε 19 χρόνων παιδί από το χωριό του, τη Νεμέα, για την Γερμανία το 1973, μόνο με τα ρούχα που φορούσε. Και επέστρεψε τον περασμένο Οκτώβριο με ιατρική μπλούζα και με όνομα που στον χώρο της καρδιοχειρουργικής, και ιδίως των μεταμοσχεύσεων, βαραίνει πάρα πολύ διεθνώς.

Ευτυχώς, το «βαρύ αυτό όνομα» δεν το συνοδεύει και το ανάλογο ύφος, τόσο γνώριμο στον εν γένει «κόσμο των καθηγητών», όπου το «ξέρεις ποιος ειμ’ εγώ;» πάει σύννεφο. Εδώ και 6 μήνες, ο Ανδρέας Μπαϊρακτάρης είναι διευθυντής της Α’ Καρδιοχειρουργικής Κλινικής και του Τμήματος Μεταμοσχεύσεων στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, παίρνοντας τη θέση του Πέτρου Αλιβιζάτου, που είναι ο άνθρωπος που «έστησε» στην Ελλάδα τις μεταμοσχεύσεις.

Η απόφαση να φύγει στη Γερμανία «πάρθηκε σ’ ένα λεπτό». Είχε μπάρμπα εκεί, που είπε στην αδελφή του (δηλαδή τη μάνα του γιατρού), «στείλε μου το παιδί να το έχω κοντά στις σπουδές του». Φτάνοντας εκεί, δεν ήξερε γρυ γερμανικά. Παρακολούθησε όμως εντατικά μαθήματα για ένα χρόνο και τα κατάφερε μια χαρά. «Οταν είσαι νέος, δεν φοβάσαι τίποτα. Τα λίγα γερμανικά που μάθαινα, τα μιλούσα με τέτοια αυτοπεποίθηση, λες κι ήμουν ο Γκέτε!»

Τέλειωσε ιατρικές σπουδές το 1982, και για 7 χρόνια έκανε γενική χειρουργική. Δεν υπήρχε τότε ειδικότητα «καρδιοχειρουργού». Ηταν υπο-ειδικότητα. Το 1990 πήγε στο μεγαλύτερο κέντρο καρδιοχειρουργικής της Γερμανίας, το Bad Oeynhausen, 70 χιλιόμετρα έξω από το Ανόβερο. Στο δικό του τμήμα, έκαναν 1.800 μεταμοσχεύσεις, και είχαν άλλους τόσους ασθενείς σε μηχανική υποστήριξη καρδιάς. Στις 25 Οκτωβρίου 2010, έπειτα από θητεία 20 χρόνων, και φτάνοντας το αξίωμα του αναπληρωτή διευθυντή, μάζεψε γυναίκα, παιδιά και υπάρχοντα, και ήρθε στην «Ελλάδα της κρίσης και του μνημονίου».

Οι πρώτες εντυπώσεις και εμπειρίες των παιδιών και της Γερμανίδας γυναίκας του είναι άριστες. «Ξέρουμε σε ποια Ελλάδα έχουμε έρθει, και θέλουμε, όσο μπορούμε, να βοηθήσουμε τον τόπο μας», λέει. Από το 2006 άρχισε να κεντρίζει το ενδιαφέρον του το Ωνάσειο. Τον έτρωγε να γυρίσει στην πατρίδα, και να δουλέψει σε ένα νοσοκομείο που το θεωρούσε πρωτοπόρο. Τα τυπικά προσόντα τα είχε, και με το παραπάνω. Είναι ίσως ο μόνος Έλληνας γιατρός που έχει κάνει τόσες πολλές μεταμοσχεύσεις καρδιάς.

Αλλά στην απόφασή του να επιστρέψει, από το «τυπικόν» βάρυνε πιο πολύ το συναισθηματικό, που μάλλον είναι και το ουσιώδες. «Μου έλειψε η Ελλάδα, ακόμα πιο πολύ στην κρίση της, ήθελα να γυρίσω και, με το λίγο που μπορώ να βοηθήσω, να ξαναδώ το φως της πατρίδας μου, τα πρόσωπα που τόσο μου έλειψαν, και όποτε γείρω να κοιμηθώ, να με θάψουν στη Νεμέα, κοντά στον παππούλη μου». Ποιος είπε ότι οι καρδιοχειρουργοί δεν έχουν καρδιά;

Στους 6 μήνες που είναι στο Ωνάσειο, ο Ανδρέας Μπαϊρακτάρης έχει κάνει, πριν από μερικές εβδομάδες μάλιστα, μόλις δύο μεταμοσχεύσεις, «και οι ασθενείς πάνε πολύ καλά». Στη Γερμανία είχε χρονιά που έκαναν 148 μεταμοσχεύσεις στο νοσοκομείο του. Τον τελευταίο χρόνο, έκαναν σχεδόν 70. «Δηλαδή -λέει- κάθε τρίτη μέρα κάναμε μεταμόσχευση. Εδώ, στην Ελλάδα, κάνουμε μία μεταμόσχευση κάθε τρίτο μήνα».

Μας μιλάει για τα γιγαντιαία βήματα που έχουν γίνει στις μεταμοσχεύσεις καρδιάς - έχει Έλληνα πρώην καρδιοπαθή, από τη Νεμέα μάλιστα, που ζει εδώ και 20 χρόνια με «ξένη» καρδιά, και «είναι περίφημα». Και τη θεία του την Κατίνα, αν υπήρχαν τότε η γνώση και τα «όπλα», θα την έσωζε…

Τον στενοχωρεί όμως πολύ «η φτώχεια της Ελλάδος» και στη δωρεά οργάνων. Είμαστε, και εδώ, οι ουραγοί της Ευρώπης. Αδυνατεί να δώσει λογική εξήγηση, και μας διηγείται ένα φοβερό περιστατικό.

«Είχα μια γυναίκα ασθενή, 35 χρόνων. Ήταν σε μηχανική υποστήριξη εν αναμονή δότη, αλλά δεν βρισκόταν κανείς, και όπως συμβαίνει συχνά υπέστη επιπλοκές, έπεσε σε κώμα, και έφτασε σε εγκεφαλικό θάνατο. Ρώτησα τότε τους γονείς της, που κάθε μέρα προσεύχονταν να βρεθεί δότης για το παιδί τους, εάν συμφωνούσαν να δώσουν όργανά της, όπως το συκώτι και τα νεφρά της, σε άλλους ασθενείς, και εκείνοι, πολύ κατηγορηματικά απάντησαν “όχι”. Δεν μπορώ να το εξηγήσω».

Το όραμά του είναι να κάνει, λέει, τουλάχιστον 30 μεταμοσχεύσεις ετησίως. Το υπό συζήτηση νομοσχέδιο, που θα καθιστά δότες όλους τους πολίτες, εκτός εκείνων που εγγράφως θα δηλώσουν ότι δεν το επιθυμούν, θεωρεί πως «δυστυχώς δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην Ελλάδα». Όπως δεν εφαρμόζεται εδώ κανένας νόμος. Ταυτόχρονα, επισημαίνει ότι υπάρχουν και πολλοί γιατροί που δεν θεωρούν τον εγκεφαλικό θάνατο ως κριτήριο για τη δωρεά οργάνου, και δεν βοηθούν τους συγγενείς να πάρουν την απόφαση να αφήσουν τον άνθρωπό τους να φύγει, χαρίζοντας ζωή σε άλλους.

Καθώς μας μιλάει για την περίπτωση του 19χρονου που είναι τώρα στην ανάρρωση με «καινούρια» καρδιά, ο κ. Μπαϊρακτάρης μας δείχνει και το μηχάνημα που, λόγω προχωρημένης καρδιακής ανεπάρκειας του ασθενούς, τον κρατούσε στη ζωή περίπου δύο χρόνια ώσπου να βρεθεί δότης.

Το μηχάνημα αυτό, κατασκευασμένο στην Αμερική, μάρκας Heart Ware, χρησιμοποιείται σε πολλά νοσοκομεία παγκοσμίως. «Στη Γερμανία το αγοράζαμε 70.000 ευρώ, ενώ στο Ωνάσειο κοστίζει, το ίδιο ακριβώς μηχάνημα, 206.000 ευρώ. Δεν νομίζετε ότι κάποιος παίρνει μίζα απ’ αυτό;», μας ρωτάει. «Οταν ρώτησα τον αντιπρόσωπο γιατί τόση διαφορά, έδειξε να ενοχλείται, και απάντησε ότι το κάνει επειδή τα νοσοκομεία τού χρωστούν πολλά», συνεχίζει. Αλλά όλοι ξέρουμε ότι οι υπερτιμολογήσεις γίνονταν ανέκαθεν. Όπως όλοι ξέρουμε, προσθέτει ο κ. Μπαϊρακτάρης, ότι σε αυτές τις υπερτιμολογήσεις «συμπράττουν» πολλοί.

Τον ρωτάμε «δεν φοβάστε να τα λέτε αυτά;» Η απάντησή του καθαρή, σαν το βλέμμα του: «Εγώ ήρθα εδώ για να κάνω μια δουλειά. Δεν θα μπω ούτε σε διαδικασία φακελάκια, αμοιβές, ή σε τριπλάσιες τιμές. Όταν ανέλαβα τη διοίκηση, ήξερα πώς να το χειριστώ αυτό το πράγμα. Τα προβλήματα δημιουργήθηκαν απ’ αυτούς που διαχειρίζονταν τα νοσοκομείο. Μια τόσο γενναιόδωρη δωρεά την κάνανε μαγαζάκια τους»

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ.